Βαχός Μάνης: Η Πύλη της Μέσα Μάνης - Ιστορία, Ομορφιά & Παραδόσεις

 

Ανακαλύψτε τον Βαχό Μάνης, ένα πανέμορφο χωριό που δικαίως αποκαλείται η «Πύλη της Μάνης». Στρατηγικά τοποθετημένος, ο Βαχός προσφέρει μοναδική θέα στο σημείο διαχωρισμού της Ανατολικής και Δυτικής Μάνης (Προσηλιακής και Αποσκιερής). Ανήκει στον Δήμο Ανατολικής Μάνης και παρότι ο πληθυσμός του σήμερα είναι μικρότερος από τους 211 κατοίκους της απογραφής του 2001, διατηρεί την ιστορική του σημασία και τη φυσική του ομορφιά.

Ο σημερινός Βαχός, στολισμένος με αγριολούλουδα, αρωματικά φυτά και βότανα (ρίγανη, φασκόμηλο, θυμάρι), μουριές, φραγκοσυκιές και συκιές, πρωτοαναφέρεται σε γραπτές πηγές το 1618. Σύμφωνα με τον διακεκριμένο δικηγόρο και συγγραφέα Σταύρο Π. Πατριανάκο, στο βιβλίο του "Βαχός Μάνης-συμβολή στην ιστορία του 1999", η περιοχή είχε εμπορική δραστηριότητα με εξαγωγή προϊόντων όπως βελανίδι, ρίγανη, λάδι και σύκα από το Βαθύ.

Κατά τη διάρκεια της ιστορίας του, ο Βαχός συνδέθηκε με σημαντικά γεγονότα και προσωπικότητες. Περί το 1850, πέρασε από το χωριό ο Παπουλάκος, ενώ κατά την περίοδο του Όθωνα, οι πύργοι της Μάνης, χαρακτηριστικά δείγματα της τοπικής αρχιτεκτονικής (όπως των οικογενειών Λεβάκου, Παναγιωτάκου, Παναγιωτουνάκου, Πετροπουλάκου, Σταματακάκου και Δεμοιράκου), υπέστησαν καταστροφές ή μείωση του ύψους τους.

Σημαντικά ορόσημα για τον Βαχό αποτελούν η δεύτερη αγιογράφηση του Αγιάννη Κληματσίνας το 1861 και η ανέγερση της Παναγίτσας της Λάκκας το 1863. Πολλές κατοικίες της ίδιας περιόδου διατηρούνται μέχρι σήμερα, φέρνοντας χαραγμένο το έτος κατασκευής τους. Ο πληθυσμός του χωριού ήταν σημαντικός κατά τον 19ο αιώνα, κατατάσσοντας τον Βαχό στα μεγάλα χωριά της Μάνης.

Η βρύση του Βαχού, χτισμένη το 1880, αποτελούσε το κέντρο της ζωής του χωριού. Οι γυναίκες συγκεντρώνονταν εκεί για να πάρουν νερό, να πλύνουν ρούχα και να ποτίσουν τα ζώα. Η βρύση διέθετε καμάρα με επιγραφές και λαξευμένους αυλούς, πέτρινες ποτίστρες και δεξαμενή άρδευσης, ενώ ενσωματώνονταν αρχαία και νεότερα αρχιτεκτονικά μέλη.

Άλλα σημαντικά σημεία του Βαχού ήταν η Νεροδιαβασιά, η κεντρική πλατεία Πλατζάρι (ή Σκαμνιά) με τα καφενεία όπου σύχναζαν οι άνδρες. Το 1892 χτίστηκε ο ενοριακός ναός της Παναγίας, με τη συμβολή όλων των κατοίκων και τη δωρεά του καμπαναριού και της μεγάλης καμπάνας από τον Νικόλαο Πιερράκο. Κοντά στον ναό βρισκόταν το Δημοτικό Σχολείο (παλαιότερα και παρθεναγωγείο), χτισμένο σε οικόπεδο που δώρισε ο Ιωάννης Θεοδωράκος. Ευεργέτες του Βαχού υπήρξαν επίσης ο Ιωάννης Σταματακάκος και ο Αθανάσιος Τρανάκος.

Δυστυχώς, η χάραξη του αμαξωτού δρόμου Γυθείου – Αρεόπολης πριν το 1900 παρέκαμψε τον Βαχό, οδηγώντας σε μια σχετική απομόνωση. Παρόλα αυτά, στο Βαχό δεν αναπτύχθηκαν έντονες κοινωνικές διακρίσεις και η ισότητα ήταν ένα κοινό χαρακτηριστικό.

Στην περιοχή του Βαχού βρίσκονται αξιόλογοι ναοί νεότερων και μεταβυζαντινών χρόνων, όπως κατέγραψε ο Νικόλαος Δρανδάκης: ο Άγιος Ιωάννης, η Παναγία Μεσοσπαρίτισσα με τις εντυπωσιακές προτομές λεόντων, ο Άγιος Νικόλαος με τις τοιχογραφίες σε δύο στρώσεις, η κοιμητηριακή Αγία Κυριακή, ο ερειπωμένος Άγιος Ανάργυρος και ο Άγιος Δημήτριος.

Ο Βαχιώτης συγγραφέας Σταύρος Πατριανάκος επισημαίνει την ανάγκη επίλυσης βασικών προβλημάτων υποδομής και προτείνει δράσεις για την αναβάθμιση του χωριού, την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, τη διατήρηση του φυσικού πλούτου και την προσέλκυση των αποδήμων. Μεταξύ άλλων, προτείνει την ανάπλαση τριών καίριων τοπίων: του Πλατζαριού, της Νεροδιαβασιάς και της Παναγίας της Κοτρώνας, καθώς και την τοποθέτηση μιας συμβολικής «Πύλης της Μέσα Μάνης» στην περιοχή του Σταυρού.

Επιπλέον όλων αυτών, ο Βαχός φημίζεται για το ξέφρενο πανηγύρι που διοργανώνεται κάθε χρόνο ανήμερα της Αγίας Σωτήρας (6 Αυγούστου), με ζωντανή ορχήστρα, παραδοσιακούς μανιάτικους μεζέδες και ατέλειωτο κέφι, αποτελώντας πόλο έλξης για επισκέπτες από όλη τη Μάνη και όχι μόνο. Επισκεφθείτε τον Βαχό, την «Πύλη της Μέσα Μάνης», και αφεθείτε στη γοητεία της ιστορίας, της ομορφιάς και των ζωντανών παραδόσεών του.

Όμορφη Μάνη