Μάνη:" Όταν το μοιρολόϊ των τσακαλιών σπάει την σιωπή…"

   Άρχιζε να σουρουπώνει στο Κατωπάγκι στην καρδιά της Αποσκιερής Μέσα Μάνης . Φθινόπωρο βλέπεις και η νύχτα από νωρίς απλώνει το μαύρο πέπλο της να σκεπάσει όλη την πλάση. Εδώ στην Μάνη μόλις η νύχτα πέφτει χάνεις την αίσθηση της ώρας, του χρόνου. Η απόλυτη ησυχία , το ενοχλητικό σκοτάδι που απλώνεται σε όλη την πλάση, έτσι που εξαφανίζει την κορυφογραμμή του Σαγγιά , κρύβοντας το πανέμορφο γραφικό εκκλησάκι αυτό της Άγιας Πελαγίας ,δημιουργεί ανάμεικτα συναισθήματα. Τι να κάνεις ; πως να αντιδράσεις; μόλις η νύχτα πέσει στις μεγαλουπόλεις ξεκινάει η νυχτερινή "περίπολος" για όλους τους θνητούς. Τα πολύχρωμα φώτα στις πλατείες και στα καταστήματα , οι πολύβουοι και γεμάτοι φώτα, από τα αυτοκίνητα, δρόμοι φωτίζονται από άκρη σε άκρη κάνοντας την νύχτα, ημέρα. Αυτό επιτάσσει ο πολιτισμός!! Εδώ στην Μάνη , όλα αλλάζουν, ποιός πολιτισμός, ποιά φώτα;

Κάποιους αχνούς φωτισμούς διακρίνει κάποιος μέσα από εκείνα τα μικροσκοπικά παραθυράκια των πύργων, όποιοι τέλος πάντων κατοικούνται, γιατί η βδελυγμία της ερήμωσης ολοένα με το πέρασμα των χρόνων γίνεται εντονότερη εδώ στην Μάνη.

   Ένα ψιλόβροχο νωρίτερα είχε βγάλει τα βατράχια και τους φρύνους (σημ: είδος βατράχου που εμφανίζεται μετά την βροχή). Εμείς κουρνιασμένοι σε μια χαμηλή καμάρα με την βαριά ξύλινη εξώπορτα ανοιχτή έτσι που να απολαμβάνουμε τα λίγα φώτα από τους οικισμούς δυτικά εκεί στο ύψωμα της Άνω Πούλας , κουβεντιάζαμε περνώντας την ώρα μας. Ξαφνικά ένα μακρόσυρτο σκούξιμο , που θύμιζε τις κραυγές κάποιας μοιρολογίστρας ( κι αυτές σπανίζουν πλέον στην Μάνη) και μετά πολλά τέτοια σκουξίματα  από παντού μας εξέπληξε και μας ταρακούνησε συνάμα!!  Ένας παλιός γέροντας, ροδοκόκκινος και με ζαρωμένο πρόσωπο , στην παρέα μας, ήρεμος κοιτάζοντας μας με ένα μειδίαμα , μας ενημέρωσε ότι αυτό που ακούσαμε δεν ήταν άλλο από σκούξιμο τσακαλιών.

Ήταν αυτό το ιδιότυπο μοιρολόϊ των τσακαλιών που έσπαγε την απέραντη σιωπή σε αυτόν τον ξερό και γυμνό τόπο. Τα συναισθήματα μας ήταν ανάμεικτα, από την μια το εκκωφαντικό σκούξιμο που σε μαγεύει αλλά και σε τρομάζει κάπως και από την άλλη να σου θυμίζει ότι εδώ στην Μάνη έχεις να δεις και να ακούσεις πολλά ακόμα.

Tο τσακάλι θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι ένα παρεξηγημένο ζώο. Θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε ως «καθαριστής» της υπαίθρου, καθώς ως παμφάγο κυνηγάει τα τρωκτικά ενώ ταυτόχρονα «χτενίζει» τις περιοχές του για οργανικά υπολείμματα όπως πεσμένα φρούτα, ψοφίμια κ.τ.λ.Στο μέγεθος δεν ξεπερνάει έναν σκύλο φυλής Κόκερ. Ζει 8 με 10 χρόνια και στην Ελλάδα απαντάται (με συνολικό αριθμό που δεν ξεπερνάει τα 1500 ζώα) κυρίως σε Έβρο, Βιστωνίδα-Νέστο, Κερκίνη και κεντρική Μακεδονία, Χαλκιδική, Φωκίδα, Πελοπόννησο και Σάμο.Χαρακτηριστικό του τα ουρλιαχτά που χρησιμοποιεί μετά το σούρουπο για να επικοινωνήσει με την υπόλοιπη παρέα, καθώς και το γεγονός ότι είναι ζώο μονογαμικό.

Ο γέροντας της παρέας  μας ενημέρωσε ότι στην Μάνη τα τσακάλια λειτουργούν ως κοπάδι, όχι μεγάλο πάντως. Το αρχικό σκούξιμο γίνεται από τον αρχηγό και μετά ακολουθούν και όλα τα άλλα. Η νύχτα αυτή λόγω της βροχόπτωσης βγάζοντας τα βατράχια έξω  προκάλεσε τα τσακάλια ώστε να γίνουν τροφή τους. Το τσακάλι κινείται κυρίως την νύχτα και τρώει τα πάντα...από βατράχια και σαύρες μέχρι σκαντζόχοιρους και γατιά που βρίσκουν σκοτωμένα μετά από πέρασμα αυτοκινήτων στους μικρούς επαρχιακούς δρόμους.

Σήμα κατατεθέν στην Μέσα Μάνη , κυρίως στο Κατωπάγκι, στην δυτική Αποσκιερή μεριά της είναι και τα τσακάλια!! 

Ο ομαδικός θρήνος (μοιρολόϊ) τους τα βράδια στην Μάνη έχουν ταυτιστεί με τον τόπο αυτό. Δύσκολα κάποιος τα συναντά , εκτός αν πετύχει και γίνει ένα με το σκοτάδι. Δεν έχουμε περιστατικά ακραία που να επηρεάζουν την καθημερινότητα των ανθρώπων. Κάποια χρόνια πριν ,στη δεκαετία του 80, που τα τσακάλια ήταν στο ζενίθ του πληθυσμού τους υπήρξαν λόγω ελλείψεως ποσότητας τροφής  επιθέσεις σε κάποια μικρά  μοσχάρια ,αιτία που προκάλεσε κόντρα με τους ντόπιους οι οποίοι αντιδρώντας   σκότωσαν πολλά από δαύτα. Υπάρχουν και κάποιες αναφορές για επιθέσεις σε ανθρώπους , όμως είναι ελάχιστες και πάντως όχι εδώ στην Μάνη.

Πολλοί επισκέπτες του τόπου και κυρίως σε οικισμούς που την νύχτα μοιρολογούν τσακάλια , η κάθονται και απολαμβάνουν αυτό το όχι γνώριμο και αποκρουστικό μοιρολόϊ ή την επομένη ημέρα ξεκινούν άρον-άρον για τόπους με πιο σύγχρονο "πολιτισμό"!!!

Όμορφη Μάνη

     Στο βίντεο του πατριώτη Γιάννη Μπεκάκου (12 Δεκμβρίου 2014) ακούμε το σκούξιμο των τσακαλιών από το χωριό του την Γαρδενίτσα.

Προβολές