Ιστορίες της Μάνης . Γ΄Μέρος

 

Κείμενο: Βίκυ Κατσαρού

Μετά το Μαυροβούνι, μετά το Ταίναρο, πήρα τον δρόμο της επιστροφής. Ένα ταξίδι αντίστροφο στην ανατολική Μάνη. Μια ομορφιά μοιραία αδυσώπητη. Μια άγρια, τραχιά ομορφιά, αναλλοίωτη στο πέρασμα του χρόνου, μια ομορφιά λαξεμένη στη ζεστή από τον ήλιο πέτρα, την απόκρημνη εκείνη πέτρα που βρέχει με μανία η θάλασσα, να ζωντανεύουν γύρω σου τα μοιρολόγια, οι γδικιωμοί, ο νόμος του ισχυρού, η προσήλωση των ανθρώπων της στην ελευθερία, στην ανεξαρτησία της ψυχής, Πόρτο Κάγιο, Μαρμάρι, Γερολιμένας, Βάθεια, Κυπάρισσος, ένιωσα πια να

αδειάζω, κάθε σκέψη και έγνοια να με εγκαταλείπουν, ένιωσα όμοια με κλεψύδρα άμμου που από τα δάχτυλα του δικού μου δυνάστη γλίστρησαν και σκόρπισαν όλοι οι ξανθοκάστανοι κόκκοι της ύπαρξής μου. Κι έμεινα εκεί, εγώ κι ο εαυτός μου.

Αγερανός Μάνη. Πύργος Αντωνόμπεη Γρηγοράκη

Δεν φοβάμαι τίποτα. Όταν είμαι κάτω δεν φοβάμαι τίποτα. Δεν επιτρέπεται να φοβάσαι όταν είσαι στη Μάνη, δεν επιτρέπεται να σκεφτείς τον φόβο όταν πατήσεις στην ανατολική Μάνη. Τον θάνατο εκεί τον κοιτάς κατάματα. Είσαι υποχρεωμένος να το κάνεις. Είσαι υποχρεωμένος να τιμήσεις τον νεκρό, να τον ξεπροβοδίσεις, είσαι υποχρεωμένος να θρηνήσεις και είσαι υποχρεωμένος να πεθάνεις με αξιοπρέπεια. Ποια αξιοπρέπεια; Πιστός στις αξίες και στους ανθρώπους σου. Κάτω, βαθιά στη Μάνη, εκεί δεν έχεις παράθυρα στο σπίτι να αγναντέψεις, ζεις σε κάστρα, έχεις πολεμίστρες, και αναπόφευκτα γίνεσαι προσεκτικός παρατηρητής της ζωής και του κινδύνου. Μαθαίνεις να φυλάγεσαι, μαθαίνεις να σηκώνεις κάστρο ολόκληρο γύρω από την ψυχή σου και κανείς δεν μπορεί να το περάσει, κανείς, μόνο εσύ μπορείς να επιτρέψεις να κάνουν ρωγμές στο φρούριο της ψυχής σου, εσύ επιλέγεις τους κουρσάρους σου. Κορώνα μου, τους λες, ό,τι θες, κορώνα μου, και νιώθουν βασιλιάδες, νιώθουν στέμμα στο κεφάλι σου, κορώνα μου, και ξέρεις ότι ανά πάσα στιγμή μπορείς να τους υποτάξεις. Ή να το θελήσουν μόνοι τους. Εσύ όμως μπορείς να τους υποτάξεις γιατί δυο ανυπότακτοι δεν γίνεται, κι εσύ είσαι πιο δυνατός γιατί έτσι μεγάλωσες. Στον γενετικό σου κώδικα, στις πεποιθήσεις σου, από παιδί έμαθες να σηκώνεις το κεφάλι ψηλά, κι ας μην αντέχεις. Απλά πρέπει να αντέξεις, όπως αντέχει η Μάνη, όπως αντέχουν οι Μανιάτες. Πώς να τα βγάλεις πέρα με αυτούς τους ανθρώπους; Πολλά τους φορτώνουν, πολλά λέγονται, αλλά για να δεις λίγο στην καρδιά τους, πρέπει να μιλήσεις μαζί τους. Θα σε φροντίσουν, θα μοιραστούν μαζί σου ό,τι έχουν και δεν έχουν, μόνο μην πας να τους γελάσεις.

Όλη η ομορφιά της Ελλάδας συμπυκνώνεται σε αυτή τη χούφτα γης.

Η Βίκυ Κατσαρού ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Είναι διορθώτρια κειμένων, blogger και ενίοτε μεταφράστρια. Κείμενά της κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαδίκτυο. Όνειρό της κάποτε είναι να επιστρέψει στο Γύθειο.

Εγκαταλείποντας το Ταίναρο, ήταν σαν να φεύγω από τον Κόσμο των Ψυχών και να επιστρέφω στη γη, στους απλούς θνητούς. Στο Ταίναρο, καθώς στέκεσαι και ατενίζεις την αιωνιότητα, την έλλειψη συνόρων, σε μαστιγώνει ο αέρας καθώς δεν υπάρχει ούτε ένα δέντρο να ανακόψει την πορεία του. Εκεί αναμετριέσαι με τον μόνο ικανό αντίπαλό σου. Τον εαυτό σου.

Πόρτο Κάγιο με τα λευκά ιστιοφόρα. Η επιτομή της αρχοντιάς.

Μαρμάρι. Στο Μαρμάρι έκλαψα από ομορφιά. Αν υπάρχει παράδεισος έτσι μοιάζει.

Και καθώς βασίλευε ο ήλιος, ξεκίνησα να αποχαιρετώ εντελώς πια την Ανατολική Μάνη. Το τελευταίο αντίο πριν απομονωθώ στον εαυτό μου για να αφομοιώσω όλη αυτή την ομορφιά ήταν στον Κυπάρισσο, στο μικρό αυτό λιμανάκι, με τα όμορφα «κρεβάτια» που σχηματίζουν τα δέντρα που ρουφούν με τις ρίζες τους το νερό. Εκεί ξάπλωνα και διάβαζα. Εκεί χόρταιναν τα μάτια μου ομορφιά.

Κόντευα Γύθειο. Αυτό που έζησα στην Ανατολική Μάνη, το πέρασα φυλαχτό στην καρδιά μου, τους άγραφους νόμους της που μου ψιθύρισε και τους υπέγραψα, τις υποσχέσεις που της έδωσα, τη φωτιά που άναψε στην ύπαρξή μου, φωτιά-όρκος να ζω πραγματικά, να αγαπώ και να είμαι δίκαιη, να μη σκύβω το κεφάλι, να μην υποτάσσομαι πουθενά και σε κανέναν.

Και άθεος να είσαι, στη Μάνη θα κάνεις τον σταυρό σου.