Το ιστορικό Κάβο Γκρόσο.

 «Από τον Κάβο Ματαπά σαράντα μίλια μακριά,

κι από το Κάβο Γκρόσο σαράντα κι άλλο τόσο»

Κάβο Γκρόσο. Φώτο «Οδοιπορικό στη Μάνη». Χρίστος Δρακούλης Γούδης.Εκδόσεις Αδούλωτη Μάνη.Γ.Π.Δημακόγιαννης

λέγανε οι θαλασσόμαχοι του παλιού καιρού, από τον φόβο τους για τα δεινά που τους περίμεναν περιπλέοντας, καθώς έρχονταν από το Αιγαίο,τα μανιάτικα ακρωτήρια, πρώτα το Ταίναρο , και στην συνέχεια το επίσης πανάρχαιο και

ακόμα πιο φοβερό ακρωτήριο Θυρίδες, που ονομάσθηκε έτσι από τις πολλές σπηλαιώδεις κοιλότητες και κόγχες με τις οποίες ήταν διάτρητα τα απότομα και κοφτερά γκρεμνά του από τη μεριά της πάντα φουρτουνιασμένης θάλασσα (» αι Θυρίδες του Ταινάρου εν τω Μεσσηνιακώ ούσαι κόλπω , ροώδης κρημνός» κατά τον Στράβωνα ), κάτι που για τους ναυτικούς, που το έβλεπαν από μακριά, το έκανε να φαντάζει σαν ένας μυθικός περιστερώνας.Η μαζική, ογκώδης και συμπαγής μορφολογία του , του προσέδωσε το βενετσιάνικο όνομα «Γκρόσο» (Παχύ), η στενόμακρη, επιμήκης κορμοστασιά του, το δωρικό του όνομα «Μακρυνά» (Μακρυνή), και η τρικυμισμένη θάλασσα τριγύρω του, με τους Μανιάτες πειρατές να ελλοχεύουν για ναυάγια, την κακή και τρομερή του φήμη.

Ερείπια της Άνω Πούλας επάνω στο Κάβο Γκρόσο. «Οδοιπορικό στη Μάνη». Χρίστος Δρακούλης Γούδης. Εκδόσεις Αδούλωτη Μάνη. Γ.Π Δημακόγιαννης.

Στο υψίπεδο του Κάβο Γκρόσο ήταν κτισμένη η Ακρόπολις της Αρχαία Ιππόλας , για αυτό και οι ντόπιοι το ονομάζουν Άνω Πούλα (Άνω Ιππόλα),όπου και ο περίβλεπτος ναός της Ιππολαϊτιδος Αθηνάς, όπως τον περιγράφει ο Παυσανίας.Διάσπαρτα αρχιτεκτονικά του μέλη και σπαράγματα, με προεξάρχουσες κάποιες μαρμάρινες κολώνες, εμπεριέχονται στην τοιχοδομία των βυζαντινών ναών που δεσπόζουν στο τοπίο.Επάνω στο πλάτωμα κυριαρχούν τα ερείπια του μυστηριακού φράγκικου κάστρου με ότι σώζεται ακόμη από τα τείχη του.Εικάζεται ότι πρόκειται για το Φράγκικο Κάστρο της μεγάλης η παλαιάς Μαϊνης, σύμφωνα με το «χρονικό του Μορέως»(σε αντιδιαστολή με το ομώνυμο αλλά βυζαντινό κάστρο στο Τηγάνι , το χαρακτηριστικό Μανιάτικο ακρωτήρι που αγναντεύει κανείς από εκεί ψηλά).Το κάστρο της Άνω Πούλας ήταν ένα από τα κάστρα που παρέδωσε το 1261 ο φράγκος Πρίγκιπας Γουλιέλμος Βιλλαρδουϊνος στον Μιχαήλ Η΄Παλαιολόγο,μαζί με εκείνα στο Γεράκι, τον Μυστρά και τη Μονεμβασιά, τρία χρόνια μετά τη μάχη της Πελαγονίας 1259, κατά την οποία συνελήφθη αιχμάλωτος από τους βυζαντινούς , για να ανακτήσει την ελευθερία του.

Μοναδική εμπειρία η ενατένιση του πελάγους από το Κάβο Γκρόσο, θα πρέπει όμως κανείς για να ανεβεί επάνω του να γνωρίζει τα τρία κρυφά μονοπάτια που οδηγούν στο πλάτωμα της Άνω Πούλας.Το πρώτο ξεκινά από την Κιππούλα (παραφθορά ενδεχομένως της Κάτω Ιππόλας ή κάτω Πούλας) και οδηγεί κατευθείαν σε δυο γειτονικούς μονοκάμαρους βυζαντινούς ναούς, των Αγίων Θεοδώρων, και του Αγίου Γεωργίου , διακοσμημένων και των δυο με ακόμα διατηρούμενες ολοζώντανες λαϊκές αγιογραφίες.Το δεύτερο μονοπάτι βρίσκεται κοντά στο κοιμητήριο της Κιππούλας και στον βυζαντινό ναό του Αγίου Νικήτα («Γκήτα» στα μανιάτικα) με την ανυπέρβλητη και υποβλητική αγιογραφία της Θεοτόκου, και οδηγεί στα ερείπια του Φράγκικου κάστρου και στο μισογκρεμισμένο βυζαντινό μονοκάμαρο ναό του Αγίου Φιλίππου. Το τρίτο αρχίζει από το Δρυ, προς τη μεριά του Γερολιμένα (Ιερού Λιμένα) , και οδηγεί στον Κούμπο το δίδυμο ύψωμα που διαταράσσει το σπηλαιώδες σε εκείνη τη μεριά πλάτωμα στην μια κορυφή του οποίου δεσπόζει το μυστηριακό γκρεμίδι του Αγίου Πέτρου.

Κάβο Γκρόσο το ακρωτήριο, Άνω Πούλα το πλάτωμα επάνω του.

Μια ολόκληρη βουβή , νεκρή καστροπολιτεία , ένα μανιάτικο Άγιο Οροπέδιο , εξίσου «Άβατον» στην μεταφυσική του ιερότητα με την μαγική οροσειρά του Σαγγιά (την νότια απόληξη του Ταϋγετου που δεσπόζει στο βάθος, από τη μεριά της μανιάτικης ενδοχώρας) , πνιγμένος στους ασπαλαθρούς και την αιώνια σιωπή ενός χρόνου απόντος σήμερα για να μας αποκαλύψει την προέλευση, την ιστορία και την τύχη των θεών και των ανθρώπων που κάποτε κατοίκησαν πάνω του.Κανείς δεν ξέρει τι συνέβη κάποτε εδώ, και ο περιπετειώδης πεζοπόρος, που διασχίζει για 6 και βάλε ώρες το γεμάτο βατουλιές υψίπεδο , ένα πραγματικό «βατοπέδιο»,πλάθει με την φαντασία του τον δικό του προσωπικό μύθο και τον μεταπλάθει σε δική του αξέχαστη και εντελώς προσωπική μνήμη , βιώνοντας τους στίχους του μεγάλου Αλεξανδρινού, που φέρνει ο άνεμος της Αφρικής από το Νότο, το μακρινό Μισίρι στο βάθος του πελαγινού ορίζοντα:

«Γιατί τα σπάσαμε τα αγάλματα των , γιατί τους διώξαμεν από τους ναούς των , διόλου δεν πέθαναν γι αυτό οι Θεοί….»

Από το βιβλίο  του Χρήστου Δρακούλη Γούδη «Οδοιπορικό στην Μάνη».

Εκδόσεις Αδούλωτη Μάνη.Γ.Π.Δημακόγιαννης