H Γυναίκα σύμβολο εργατικότητας , ήθους και τιμιότητας στην Παλιά Μάνη.

 

Η γυναίκα στη παλιά Μάνη είναι ριζάμενη ( οριζόμενη, υποταγμένη, υφιστάμενη) και έχει θέση κατώτερη από τον άντρα. Σηκώνεται για να καθήσει ο άντρας . Στο δρόμο πηγαίνει πίσω από τον άντρα. Καβαλά ο άντρας το γάϊδαρο ή το μουλάρι και η γυναίκα το λάμνει (οδηγεί) από πίσω. Στη Ρούγα , το καλοκαίρι που φέρνουν κρύο νερό από τη στέρνα , δίνουν πρώτα να πιούν οι άντρες και κατόπιν οι γυναίκες. Στις γεννήσεις αγοριών τρατάρουν τους άντρες μόνο.

Κλασική φιγούρα Μανιάτισσας

Στους γάμους τρώνε πρώτα οι άντρες από τις γυναίκες. Οι γυναίκες δεν πίνουν κανένα ποτό εκτός από

νερό. Το πιοτό και το κάπνισμα στη γυναίκα δεν θεωρείται έντιμο. Στην εκκλησία παίρνουν αντίδωρο πρώτα οι άντρες και τα σπερνά αρχίζουν και μοιράζονται πρώτα απ΄αυτούς.

Η γυναίκα , όταν έχει αδερφούς , δεν κληρονομεί τίποτε από την περιουσία του πατέρα.

Η ξακληροσπορά, (σημ. τα κορίτσια που δεν έχουν αδερφούς τα λέγουν ξακληροσπόρες), κληρονομεί όλη την περιουσία του πατέρα της και της μάνας της εκτός από το σπίτι (το κτίριο μονάχα), αλλά μόνον όταν ο άντρας της είναι από δυνατή γενιά.Όταν όμως την παντρέψουν οι συγγενείς με Αχαμνόμερο (υποτακτικό, ανίσχυρο) ή σε μακρινό χωριό, η γυναίκα δεν παίρνει τίποτε , γιατί ο άντρας της δεν μπορεί να διαφεντεύει τα κτήματα της γυναίκας του.

Γυναίκα σε εργασία στην Αρεόπολη

Η χήρα δεν εξουσιάζει την περιουσία του άντρα της, αν έχει κορίτσια. Αν δεν έχει καθόλου παιδί, γυρίζει στο σπίτι του πατέρα της. Πολλές φορές όμως την κρατούν οι συγγενείς του άντρα της από υψηλοφροσύνη , να παραμείνει στο σπίτι του και να νέμεται ένα μέρος της περιουσίας αυτού.

Διαζύγιο.

Το επίσημο διαζύγιο στη Μάνη είναι άγνωστο. Αν καμιά γυναίκα σφάλει, τη διώχνουν ή τη σκοτώνουν.

Άλλη περίπτωση δεν χωρίζει αντρόγυνο. Η γυναίκα σε καμιά περίπτωση δε ζητά από τον άντρα της διαζύγιο.Ούτε όταν ο άντρα της είναι άπιστος σε αυτήν , πράγμα σπάνιο, γιατί η απόκτηση ερωμένης είναι δυσκολότατη και επικίνδυνη επιχείρηση, ούτε όμως και όταν την δέρνει όπως συμβαίνει συχνά.

Διγαμία.

Πόνος και θλίψη μετά την είδηση του κακού μαντάτου από τις Μανιάτισσες

Στην παλιά Μάνη η διγαμία δεν είναι ασυνήθιστο πράγμα. Όταν το αντρόγυνο περάσει τα 45 χρόνια και δεν αποκτήσει παιδιά και κάποτε, όταν έχει κορίτσια, οι συγγενείς κληρονόμοι των αρχίζουν να επεμβαίνουν στην περιουσία τους.Τότε αποφασίζει ο άντρας, με τη συγκατάθεση της γυναίκας του, να ξαναπαντρευτεί με νέα γυναίκα αστεφάνωτη. Στην περίπτωση αυτή η νόμιμη γυναίκα παίρνει τη θέση της πεθεράς. Αν η δεύτερη γυναίκα κάνει αρσενικά παιδιά, ασφαλίζονται και ο άντρας από περιορισμούς περιουσιακούς , και οι δυο γυναίκες από διώξιμο σε περίπτωση χηρείας.

Η Απαγωγή.

Η απαγωγή όταν είναι εκούσια δεν είναι ασυνήθιστο πράγμα. Η ακούσια όμως είναι πολύ σπάνια. Όταν γίνει απαγωγή εκούσια, λέγουν : την πήρε φευγώς. Όταν γίνει ακούσια λένε: την έσουρε!!

Χαρακτηριστικά στην Μ. Μάνη , την περίοδο (1875-1945), έγιναν 11 απαγωγές ακούσιες και 1 ακούσια. Όλες κατέληξαν σε γάμο , χωρίς να δημιουργηθεί έχθρα.

Εργασίες της γυναίκας είναι:

Ετοιμασίες φαγητού από την γυναίκα Μανιάτισσα

α. Το χειμώνα όταν σπέρνουν , η γυναίκα σκάβει με την αξίνα τα στρεβλά, (σημ.το μέρος του χωραφιού που έχει πολλές ριζόπετρες) ,μέρη του χωραφιού , τα οποία συχνά είναι ίσα με εκείνα που περνά ο άντρας με το ζευγάρι. Όταν τελειώσει η σπορά , μαζεύει όλη την ημέρα ελιές , και τη νύχτα κουρά ( καθαρίζει) τον ελαιοκαρπό που μάζεψαν την ημέρα. Οι γυναίκες τέλος αλέθουν στο χερόμυλο το κριθάρι για το ψωμί του σπιτιού.

β. Το καλοκαίρι οι βαρύτερες δουλειές των γυναικών είναι:

Να πάνε στα βουνά ή στο Κριτήρι ( ακρωτήρι) για ξύλα με τους γαϊδάρους , και όταν δεν έχουν γάϊδαρο, να φέρουν ξύλα στην πλάτη τους.

Γνέθουν και υφαίνουν λιόπανα από λινάρι , βαμβάκι για ρούχα και σπανιότερα μαλλί.

Τον Ιούλιο θα πάνε τις βελέντζες (μάλλινο σκέπασμα  βαρύτερο της κουβέρτας) στη θάλασσα να τις πλύνουν , πριν μπουν οι δρίμες (σημ; οι 6 πρώτες ημέρες του Αυγούστου θεωρούνται δυσοίωνοι).Το καλοκαίρι θα μαζέψουν το αλάτι της χρονιάς από τους βράχους.

Η τιμή της γυναίκας όμως είναι σε ύψιστο βαθμό σεβαστή.

Εργασία σε καμάρα στη Βάθεια

Παραστράτημα γυναίκας δε συγχωρείται, γι΄αυτό και οι άντρες και οι γυναίκες προσέχουν πολύ στο ζήτημα αυτό. Η γνώμη όμως που επικρατεί στους ξένους και σε πολλούς Μανιάτες ότι οι έχθρητες στη Μάνη προέρχονται από προσβολές της τιμής της γυναίκας είναι πλάνη.

Από έρευνα που έχει γίνει στην περιοχή της Μ. Μάνης σε 33 χωριά και σε χρονικό διάστημα 70 ετών βρέθηκαν 30 παραστρατήματα γυναικών , τα ακόλουθα:

Κοριτσιών 24. Παντρεμένων γυναικών 2. Χήρων 4 και αναλυτικά :

22 από αυτές παντρεύτηκαν ( 15 στον τόπο και 7 πήγαν μόνες στη Μεσσηνία και εκεί παντρεύτηκαν).

2 Έμειναν στα σπίτια τους χωρίς καμία συνέπεια.

1 Αυτοκτόνησε.

1 Σκότωσε τον εραστή της και πήγε φυλακή.

1 Τη σκότωσε ο αδελφός της

1 Σκοτώθηκε ο εραστής από τους συγγενείς της.

1 Σκοτώθηκε ένας άντρας από κάθε μέρος (ο ένας ήταν ο εραστής)

1 Σκοτώθηκε η κόρη που έφταιξε κι ο αδελφός της.

Από τα 30 ζητήματα γυναικείας τιμής , τα 3 μόνο (τα τελευταία) δημιούργησαν έχθρα η οποία έληξε με αίμα.

Εκείνο όμως που βγαίνει από την όλη αυτή την έρευνα είναι ότι καμία από τις γυναίκες αυτές δεν έγινε κοινή.

Συμπέρασμα από όλο το άρθρο είναι ότι οι γυναίκες στην Μάνη με την εργατικότητα , την τιμιότητα  και το ήθος τους συνέβαλαν τα μέγιστα στην διαμόρφωση και στην διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους όπου βασικές προτεραιότητες και σημεία αναφοράς  ήταν η Πατρίδα, η Θρησκεία και η Οικογένεια κάτω από το «πάπλωμα» της τιμιότητας και της περηφάνιας.

Με πηγές από το Βιβλίο του Δημητράκου-Μεσίσκλη : «Οι Νυκλιάνοι». Εκδοτικός Οίκος Δημ Δημητράκου. Χρονολογία 1945-49

Για την Όμορφη Μάνη