Λαγκάδα : » Ιστορική αναδρομή στο πανέμορφο χωριό της Μάνης».

 

Λαγκάδα μυριοστόλιστη, δροσόσταγμα του μύρου, νεράϊδα φεγγαρόλουστη στις όχθες του ονείρου! Λαγκάδα διαμαντόπετρα,πανάστραφτο στολίδι, παράδεισου αυλόπορτα, λαμπρόχρυσο πλουμίδι! Λαγκάδα μυριολούλουδο, ροδάνθισμα τ΄Απρίλη, πλανεύτρα σε ζωγράφισε  του Πλάστη το κοντύλι! ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΟΣΙΝΑΣ

Η ιστορία της ΛΑΓΚΑΔΑΣ , ταυτίζεται με την εξελικτική πορεία της όλης παραταινάριας περιοχής από το 2000 π.Χ (παλαιολιθική εποχή) και σε συνδυασμό και σε συνάρτηση με αυτή.Σύμφωνα όμως με τους θρύλους, τους μύθους που επιδέχονται παραπάνω έρευνας και ερμηνείας και τη λαογραφική παράδοση, η δημιουργία του οικισμού της Λαγκάδας , φέρεται να ξεκινά από την κατάκτηση της πόλεως των ΘΑΛΑΜΩΝ (μια από τις μεγάλες πόλεις του Μενελάου της Σπάρτης) το 68 μ.Χ από τον Ρωμαίο Μάρκο Αυρήλιο.

Κατά τον θρύλο λοιπόν , στο σημείο αυτό ευρίσκοντο οι σταύλοι των Ρωμαίων , ενώ στα Σωματιανά είχε εγκατασταθεί η σωματοφυλακή τους ( εξού και Σωματιανά).

Σιγά-σιγά η περιοχή εξελίχθηκε σε οικισμό, με πρώτους κατοίκους κάποιους Ρωμαίους πολίτες, οι οποίοι με την πάροδο του χρόνου εξελληνίσθησαν , αλλά τα ονόματα τους κράτησαν τη Λατινική ρίζα, όπως π.χ Δουβέας από το DOVAS (αξιωματούχος) Κοντέας, Κοτέας από το KODES , Ροζέας από το ROZI (αξιωματούχος της Βενετίας), Τζανέας απ΄το TZANES.

Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης , προσεγγίσεις μελετητών και ερευνητών , φέρουν να εγκαθίστανται στην Λαγκάδα διάφορες οικογένειες , όπως οι Μιχαλιτσιάνοι (που θέλουν την καταγωγή τους από τον Μιχαήλ Παλαιολόγο), οι Αλεξιάνοι (από τον Αλέξιο Κομνηνό) και οι Ξυλαστοριάνοι (υπασπιστές των Αξιωματούχων ή στρατιώτες του Βυζαντινού Στρατηγού Ξυλάστορα).

Οι Μιχαλιτσιάνοι , φέρονται να ήσαν οι πολυπληθέστεροι (διέθεταν 72 ντουφέκια ) και κατείχαν την γύρω από τον πύργο Γουλά νότια περιοχή της Λαγκάδας. Από τον πύργο αυτό, υπάρχει μόνο η βάση του και με τα υλικά κατεδάφισής του , χτίστηκε ο Ιερός Ναός των Εσοδίων της Θεοτόκου (με πρωτομάστορες τους ξακουστούς αδελφούς KOTEA), που θεωρείται πρότυπο λαϊκής αρχιτεκτονικής και κατασκευαστικής πρωτοτυπίας.Οι Μιχαλιτσιάνοι ως άνθρωποι εθεωρούντο διπλωμάτες και καταφερτζήδες.

Οι Αλεξιάνοι (60 ντουφέκια) κατείχαν το κέντρο της τότε Λαγκάδας και τον 5όροφο πύργο Καπιτσίνου. Ήταν άνθρωποι ντόμπροι και μπεσαλήδες, αλλά φτωχοί και άκληροι, οι οποίοι όμως κληρονόμησαν την μοναστηριακή περιουσία της Μονής του Καβελάρη , όταν τη δήμευσε ο Όθωνας.

Οι Ξυλοστοριανοί (30 ντουφέκια) κατείχαν το βόρειο τμήμα της Λαγκάδας και τα Τσιχολιάνικα (παραφθορά της λέξης τσιχλιάνικα, από τις πολλές τσίχλες που προτιμούσαν την περιοχή) και εθεωρούντο άνθρωποι αμετάπειστοι με εγωϊστική  θεώρηση των πραγμάτων.

Περήφανη κι απέριτη,στο ηλιοφώς λουσμένη, αϊτοκοιτάς το πέλαγος μέσα σε βράχους κουρνιασμένη. Τα πόδια του Ταΰγετου κρατάς για στήριγμα σου κι η αύρα φέρνει θαλασσί και βάζει πάνω στη ματιά σου Τα χρώματα σου λάγκουνα σπαρμένα με λιθάρια,μα θρέψαν λεοντόκαρδους και βγάλαν παλικάρια Ποτέ τους δε σε κιότεψαν τουρκιά και βαρβαράδα. Στην πλάτη σου κουβάλησες τη λευτεριά για την Ελλάδα Στον κόσμο δεύτερη γωνιά τη δόξα σου δεν φτάνει. Σ΄όλο τον κόσμο είσαι μια μικρή μου γη,μεγάλη Μάνη. ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΟΣΙΝΑΣ

Μια άλλη μεγάλη ομάδα ανθρώπων που ενσωματώθηκε στην Λαγκάδα, είναι αυτοί που ήλθαν από διάφορα μέρη (σώγαμπροι) και δεν ανήκαν σε συγκεκριμένη οικογένεια, οι ντόπιοι δεν τους είδαν με καλό μάτι.Ήσαν άνθρωποι κυρίως τεχνίτες οι οποίοι με την πάροδο του χρόνου πρόκοψαν οικονομικά και κοινωνικά, όπως π.χ ο Μπλούτσος , οι Γεωργιλαίοι, οι Καραμπελαίοι και άλλοι.

Τέλος, υπάρχουν και μερικές οικογένειες , που δεν φαίνονται να έχουν μεγάλο βάθος χρόνου στη Λαγκάδα και λέγονται «Παπαδιάνοι» οι οποίοι μάλλον έχουν έλθει από τη Μέσα Μάνη.

Ακόμα πιο πρόσφατα απ΄τους Παπαδιάνους , έχουν εγκατασταθεί στην Λαγκάδα και τρεις οικογένειες, όπως η οικογένεια Κανελέα, η οικογένεια Πισκογιάνη (από τα Σκυφιάνικα) και η οικογένεια Πλαγιανάκου (απ΄τον Πολυάραβο).

Βέβαια θα πρέπει να σημειωθεί, ότι οι γυναίκες των ανδρών που ήρθαν ως σώγαμπροι, είναι απ΄τη Λαγκάδα και ανήκουν στις διάφορες οικογένειες που έχουμε αναφέρει παραπάνω.

Στην αρχαιότητα , υπήρξε πέρασμα οδού που οδηγούσε από τη Σπάρτη στα Μεσσηνιακά παράλια. Το 1336, παραχωρήθηκε ως φέουδο σε κάποιον Ατζαγιόλι και το 1503 κυριάρχησε η οικογένεια  Μπλούτσου (εξ ου και Μπλουτσιάνικα), ο οποίος λέγεται ότι μετανάστευσε στην Ζάκυνθο.

Ο Ναός του Σωτήρος είναι του 12ου με 13ον αιώνα και πρωτοϊδρύθηκε ως Άγιος Βλάσιος. Το 1866 μετονομάσθηκε σε Μεταμόρφωση του Σωτήρος-από την οικογένεια Κτεναβέων των οποίων ήταν ιδιοκτησία. Στα «Μλουτσιάνικα» κυρίαρχες οικογένειες ήταν οι οικογένειες των Μπλούτσου, Κοτέα, Ντέκουλου, Κταναβέα, Σπερώνη.

Οι Μιχαλιτσιάνοι και οι Αλεξιάνοι , πίστευαν ότι είχαν συγγένεια με το Πριγκιπάτο του Μυστρά και θέλανε τον μοναχό και αγιογράφο Ανδρόνικό Παλαιολόγο (αδελφό του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου), να έχει περάσει από τη Λαγκάδα και να έχει αγιογραφήσει την Αγία Φανερωμένη και την Αγία Μαρίνα.

Στην περιοχή της Λαγκάδας, υπήρξαν πολλά Μοναστήρια, όπως του Καβελάρη, των Φιλιατρών , του Αγίου Σπυρίδωνα , της Αγίας Τριάδος και του Προφήτη Ηλία.

Το μοναστήρι του Καβελάρη (όπου και ο Ναός της πραγματικής Παναγίας της Γιάτρισσας) ήταν το μεγαλύτερο της Λακωνικής χερσονήσου , με 300 καλογήρους και Δεσπότη Ηγούμενο, ο οποίος εμυήθη στη Φιλική Εταιρεία από τον Θ. Κολοκοτρώνη και βοήθησε οικονομικά την επανάσταση του 1821.

Στη Λαγκάδα, άφησε την τελευταία του πνοή ο Όσιος Νίκωνας, ο γνωστός ως «Νίκων ο μετανοείτε» και ετάφη στην Μονή του Προφήτη Ηλία, τα δε οστά του ευρίσκονται σε λάρνακα στην εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου στην Λαγκάδα.

Στην κορυφή Αγ. Νίκων , ευρίσκεται το ασκητήριο του , με ομώνυμο Ναό.

Λίγο πριν το τέλος της πρώτης μ.Χ χιλιετίας, στη Λαγκάδα και την γύρω περιοχή, εγκαταστάθηκαν ορισμένα Σλαβικά φύλα, τα οποία όμως με το χρόνο αφομοιώθηκαν απολύτως από τον ντόπιο πληθυσμό και δεν άφησαν πίσω τους τίποτα, παρά μόνο μερικά τοπωνύμια.

Το 1838, η Λαγκάδα ήταν η έδρα του Δήμου Πολυαίνης , μαζί με τα Σωματιανά και την Πολιάνα με 850 κατοίκους. Μετά από κάποια χρόνια , έγινε μέλος του Δήμου Λεύκτρου με έδρα την Πλάτσα, αλλά πάλι καταργήθηκε για να επανέλθει σήμερα, με έδρα την Καρδαμύλη.

Η Λαγκάδα πληθυσμιακά παρέμεινε πάντα ένα μεσαίο χωριό και δεν ξεπέρασε ποτέ τους 750 κατοίκους.

Στο σημείο αυτό θα προστεθεί κατάλογος ονομάτων των διαφόρων οικογενειών της Λαγκάδας.

	ΜΙΧΑΛΙΤΣΙΑΝΟΙ Πετροπουλέας Νικολακέας Γιολδασέας Κισκήρας Φραγγέας Ραμέας Τζανέας Αρκουδέας Νικολαρέας Κατράνης Πενήτας Αναγιαρέας	ΑΛΕΞΙΑΝΟΙ Καπετανέας Καπιτσινέας, Καπιτσίνος Κατσαρέας Λιοκαρέας Κωνστανταρέας Μωρακέας Κτεναβέας Κωνσταντινέας
	ΞΥΛΑΣΤΟΡΙΑΝΟΙ Δημακουλέας Σπερώνης Ζαχαρέας Κουμουτσέας Μερκουρέας Τρυπάνης Κουρέας Ροζέας Πουλέας Βαχαβιολός	ΣΩΓΑΜΠΡΟΙ Καράμπελας Γεωργίλας Ποντικέας Κοτέας Ανδροβιτσανέας Οικονομέας Βασιλέας Κουτσουπέας Δραγωνέας Τραγέας ΠΑΠΑΔΙΑΝΟΙ Μπλούτσος Κοκκινέας Κρικέας Αντωνέας Θωμέας

Σημείωση: Η «Ομορφη Μάνη» ευχαριστεί  όλους του κατοίκους της πανέμορφης Λαγκάδας για την ευγένεια τους.

Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να κάνουμε για τον κον Γιώργο Μπόσινα , ο οποίος για άλλη μια φορά στάθηκε κοντά μας και μας ενημέρωσε για την ιστορία του τόπου.Το άρθρο αυτό και οι φωτογραφίες δημοσιεύθηκαν με πηγή το αρχειακό ημερολόγιο του Συλλόγου  Λαγκαδιωτών , το οποίο κυκλοφόρησε το 2006.

Τέλος να ευχαριστήσουμε προσωπικά τον Πάρεδρο του χωριού αλλά και τον Λαγκαδιώτη πατριώτη και φίλο Καπιτσίνο Tάσο για την άψογη ζεστή φιλοξενία που μας παρείχαν στο καινούργιο καφενείο του ιστορικού αυτού χωριού.

Τα αφιερώματα της σελίδας μας για την υπέροχη, ποιητική, ζωγραφιστή,  Λαγκάδα Μάνης συνεχίζονται…..