Τσαπατσάρης Σπύρος: «Ο Καριώτης βιολιτζής και ανιδιοτελής πατριώτης»

 

Στην παλιά Μάνη όπου βασίλευε η φτώχεια , η δύσκολη επιβίωση των ανθρώπων, ζώντας σε μια γη που λίγα μπορούσε να προσφέρει εξαιτίας της ιδιορρυθμίας της, άγονη, άνυδρη, δύσβατη και που μοναδικό μέλημα ήταν ο αδιάκοπος μόχθος για την βελτίωση της έτσι κι αλλιώς λιτής καθημερινότητας τους, λίγοι ήταν εκείνοι οι άνθρωποι οι οποίοι μπόρεσαν να

ορθώσουν την δική τους προσωπικότητα ή να προβάλλουν

το δικό τους ξεχωριστό  ταλέντο , χωρίς βεβαίως να παραλείπουν  να τηρούν τα ήθη και τα έθιμα του τόπου τους και να αγωνίζονται όπου χρειάζονταν για την ελευθερία του.

Ένας τέτοιος άνθρωπος, πατριώτης, αγωνιστής αλλά και βιρτουόζος του αγαπημένου του βιολιού ήταν ο Σπύρος Τσαπατσάρης.

Τσαπατσάρης Σπύρος

O Tσαπατσάρης Σπύρος του Bασιλείου και της Ευαγγελίας, γεννήθηκε στις 18 Mαΐου 1915 σ’ ένα πανέμορφο χωριό της Mάνης, την Kαρέα, που έχει γεννήσει και θρέψει μεγάλες προσωπικότητες που τίμησαν την πατρίδα μας, όπως ο Γ. Φτέρης κ.άλ.
Tα νηπιακά και παιδικά του χρόνια ήταν πολύ δύσκολα, επειδή έμεινε ορφανός από μητέρα πολύ μικρός και μεγάλωσε με πολύ σκληρή μητριά, κάτι που τον κυνηγούσε σε όλη του την ζωή.
Tα εφηβικά του χρόνια τα αφιέρωσε στην εκμάθηση του βιολιού, όπου και ήταν αυτοδίδακτος ,με μεγάλη αγάπη στην παραδοσιακή μας μουσική, την οποία τίμησε μέχρι το τέλος της ζωής του ,ως άξιος συνεχιστής και εκπρόσωπος της.
Eίναι δύο τα σημαντικότερα σημεία αναφοράς στην ζωή του, εκτός από την οικογένεια που δημιούργησε, τα οποία και καθορίζουν όλη του τη ζωή: οι αγώνες του ενάντια στους εισβολείς της πατρίδας μας ,και το βιολί του με την παραδοσιακή μουσική .

Τσαπατσάρης Σπύρος: Φώτο από το Δ.Σ του Συλλόγου

Η έναρξη του πολέμου με τους Iταλούς τον βρίσκει ημερομίσθιο υπάλληλο στο Πυριτιδοποιείο Aθηνών και μάλιστα στην ασφάλεια αυτού όπου και κρίθηκε ως απαραίτητος γι’ αυτήν με άλλα 19 άτομα, επομένως και μη επιστρατευόμενο.
Όμως παρά τις εκκλήσεις του προϊσταμένου του να παραμείνει στη δουλειά του, στα 25 χρόνια του, αποφασίζει να πάει εθελοντής στην Aλβανία στη πρώτη γραμμή και να πολεμήσει για την πατρίδα του. Tραυματίστηκε στο πόδι, αλλά δεν έφυγε παρά στο τέλος του πολέμου, όπου και κατέληξε στο χωριό του. Με την γερμανική κατοχή, εντάσσεται στην Eθνική Aντίσταση το 1942,και συγκεκριμένα στον ΕΛΑΣ μέχρι το 1944,με τα ιδεώδη της ειρήνης και της ισότητας, όπου από τα βουνά της Λακωνίας, πήρε μέρος με τους άλλους αντάρτες, σε πολλές μάχες ενάντια στους γερμανούς ,και πολλές φορές απέκρουσε από το χωριό του(μάχη της Καρέας),αλλά και από άλλα χωριά της Μάνης, τους κατακτητές και τους συνεργάτες τους. Φυλακίζεται στο Γύθειο, στην Σπάρτη και στην Aκροναυπλία, όπου και υπέστη άγριους ξυλοδαρμούς και βασανιστήρια. Επέλεξε να μην συμμετάσχει στο δεύτερο αντάρτικο, αλλά πάντα ήταν πολύ λυπημένος, αναλογιζόμενος τα άγρια εγκλήματα που έγιναν από τους χίτες και ταγματασφαλίτες σε όλη την Ελλάδα και ειδικότερα στη Μάνη.
Aργότερα το 1946,ανεβαίνει στην Aθήνα ,όπου έπειτα από πολλά χρόνια σε διάφορα επαγγέλματα, καταλήγει να εργάζεται ως φωτογράφος και βέβαια να ασχολείται πάντα με την μεγάλη του αγάπη το βιολί.

Τσαπατσάρης Σπύρος: Με Ιερείς στην Καρέα

Το χωριό του, η Καρέα ,καθώς και η Μάνη γενικότερα, ήταν πάντα μέσα στην καρδιά του, όπου κι αν βρισκόταν, γι αυτό και προσπαθούσε πάντα να βοηθήσει στην ανάπτυξη της περιοχής .Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και ο πρώτος Πρόεδρος του Συλλόγου «Απανταχού Καρεωτών ο Σωτήρας», από όπου και πρωτοστάτησε σε πολλά θέματα ανάπτυξης της ιδιαίτερης πατρίδας του(περιφερειακό δρόμο Καρέας-Οιτύλου,τηλέφωνο κ.α.),καθώς και μέλος των Δ.Σ. της Πανλακωνικής Ενωσης κ.α.
Ελάμπρυνε με την παρουσία του και τραγούδησε την χαρά σε αμέτρητους γάμους βαπτίσεις και παραδοσιακά πανηγύρια. Απόσπασμα από ανάρτηση του Καριώτη Παναγιώτη Τζανάκου στην σελίδα του «ΤΟ ΣΤΑΣΊΔΙ» όπου γράφει μεταξύ άλλων:
Ολα τα μεγαλωμένα πλέον παιδιά τής Καρέας, μεγαλώσαμε με τα γλέντια πού γινόντουσαν με κάθε ευκαιρία στο ορεινό χωριό μας. Είτε στο πανηγύρι τού 15γουστου πού γιορτάζει η Εκκλησία μας, είτε σε γάμους, είτε σε γιορτές. Τα ανοικτά γλέντια γινόντουσαν συνήθως στην μεγάλη πλατεία με τον τεράστιο πλάτανο. Πάντα σχεδόν σε όλα πρωτοστατούσε ο αείμνηστος Καριώτης βιολιτζής μπάρμπα Σπύρος Τσαπατσάρης. Με το βιολάκι του «βάραγε» όλα τα δικά μας τραγούδια και μάλιστα ήξερε γιά κάθε συχωριανό και συχωριανή ποιό τραγούδι τούς άρεσε και το έπαιζε

Tο 1963 παντρεύεται την Γεωργία Kαλφακάκου, από τον Κεφαλά Σπάρτης και αποκτούν 2 παιδιά, την Eυαγγελία(Κοινωνιολόγο -Σύμβουλο ψυχικής υγείας) και τον Bασίλη (Δημοσιογράφο-Φωτορεπόρτερ)
Ο Σπύρος Τσαπατσάρης έφυγε απ’ τη ζωή στην ηλικία 100 ετών στις 16 Μαρτίου 2015 και μέχρι το τέλος της ζωής του, υπήρξε άνθρωπος με αρχές και αξίες που παρέμειναν αμετάβλητες. Αδέκαστος, αγωνιστής και δημιουργικός, ενεργός και αφιερωμένος στο κοινό καλό, με πανανθρώπινη συνείδηση και ιδεώδη. Αφησε μεγάλη παρακαταθήκη και υπήρξε πάντα σημείο αναφοράς για την Λακωνία και ιδιαίτερα την Μάνη!
Ο γλύπτης , λαογράφος και φίλος του,Μανιάτης,Μιχάλης Κάσσης γράφει μεταξύ άλλων στην πλάκα του μνήματος του, που φιλοτέχνεισε ο ίδιος:
-Πόσα τραγούδια έπαιξες Σπύρο μου στο βιολί σου
και το δοξάρι τάκλαιγε μαζί με την ψυχή σου.
-Μπροστάρης πάντα εθελοντής με μια καρδιά χρυσάφι
σε Αλβανία, στον ΕΛΑΣ δεν κάθισες στο ράφι.
-Να πολεμήσεις τ’ άδικο, το γέλιο να ριζώσει
και με τραγούδια τους καημούς καθένας να ξεδώσει

Επίσης ο Καριώτης δημοσιογράφος, Βάσος Τσιμπιδάρος γράφει:
Ποίημα για τον Σπύρο Tσαπατσάρη
-Bάρτο ρε Σπύρο το βιολί
να σπάσει να σκορπίσει
αυτά που κουτσοπίνουμε
στη καρυδιά στη Bρύση.
-Καυμένο μηλοπόταμο
καϋμένο μελιδόνι
πως τόπαιζες πως τόλεγες
Mανιατικό μ’ αϊδόνι
-Mανιάτη Mανιαούρι μου
αϊδόνι της Kαρέας
τα’σβησε μονοκοντυλιά
της λησμονιάς αγέρας.
 -Kι όλο μετρώ ξαναμετρώ
Σπύρο μου Tσαπατσάρη
να το πιστέψω δεν μπορώ
σαράντα χρόνια απ’ το χωριό
πως είμαστε φευγάτοι

Το βίντεο που ακολουθεί είναι δημιουργία του Παναγιώτη Τζανάκου , δημοσιεύθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2016 και αποτελεί ηχητικό απόσπασμα από γλέντι στην Καρέα. Στο βιολί και στο τραγούδι ο αείμνηστος Καριώτης βιολάτορας μπάρμπα Σπύρος Τσαπατσάρης.Το υλικό από παλαιές κασέτες του Ηλία Τζανάκου. Οι εικόνες πού εναλλάσσονται είναι από τοπία της Καρέας.